Czarne Święto Konsumpcji

Jak pokazują badania firmy PayPo, wyprzedażami podczas Black Friday zainteresowana jest większość Polaków. Aż 62 procent klientów odkłada część zaplanowanych wcześniej zakupów specjalnie na czas listopadowych wyprzedaży, a ponad połowa Polaków (56 proc.) oszczędza pieniądze z myślą o większych zakupach w tym czasie. Jednak przyjrzyjmy się temu, jak obecnie klarują się wydatki konsumentów. Aż 35 proc. Polaków przeznacza na zakupy w Black Friday od 251 do 500 zł, 21 proc. osób wydaje od 501 do 750 zł, a 7 proc. społeczeństwa – ponad 1 tys. zł!

Jak się okazuje, Black Friday ma też swoją mroczną stronę. W ciągu ostatnich szesnastu lat podczas wyprzedaży zorganizowanych tego dnia za Oceanem zginęło 17 osób, a 125 zostało rannych. Jak widzisz, ogromne promocje mogą przynieść także ogromne szkody. Jednak w tym materiale nie chcemy Was straszyć, a jedynie pokazać, do czego może prowadzić szał zakupowy, generowany przez sprzedawców i wielkie korporacje.

Dlaczego ten dzień określamy akurat jako Czarny Piątek? Teorii jest wiele. Według jednej z nich nazwa ta pojawiła się po raz pierwszy w 1951 roku i odnosiła się do fali masowych urlopów, branych przez pracowników w piątek, tuż po Święcie Dziękczynienia. Inna teoria mówi, że pierwszy raz określenie Black Friday miało swoje zastosowanie w 1961 roku, kiedy to policjanci z Filadelfii nazywali tak ogromny korek, powstający w centrum miasta i przed centrami handlowymi oraz wzmożenie ogólnego ruchu drogowego w piątek po Święcie Dziękczynienia. Kolejna teoria wskazuje, że geneza Black Friday związana jest z paradami, organizowanymi z okazji wspomnianego Święta Dziękczynienia. Na przełomie XIX i XX wieku wydarzenie to było hojnie sponsorowane przez domy handlowe, które upatrywały w paradach okazję do wypromowania swoich sklepów.

Niezależnie jednak od tego, jaka była geneza tego “święta zakupów”, trzeba przyznać, że niezmiennie od lat cieszy się ono ogromną popularnością. Dlaczego? Odpowiedź jest bardzo prosta. Black Friday to synonim ogromnych promocji w sklepach. Już kilka dni przed Black Friday, sklepy publikują informacje o rabatach, przecenach i super okazjach. 

Choć trzeba przyznać, że to właśnie Ameryka przoduje w organizowaniu wielkich wyprzedaży i to tam można znaleźć promocje, które naprawdę się opłacają i nie są jedynie chwytem marketingowym. W odróżnieniu od polskich realiów wyprzedażowych, które na ogół są stosunkowo niskie, amerykańskie promocje sięgają nawet 70% czy 80%. W Stanach Zjednoczonych Black Friday przypada na dzień po Święcie Dziękczynienia i oznacza dla amerykańskiego społeczeństwa początek świątecznego sezonu. Równoznaczne jest to z najlepszym momentem, aby kupić prezenty dla bliskich lub dla siebie w bardzo okazyjnych cenach. 

Choć Black Friday kulturowo związane jest z Ameryką, zwyczaj ten szybko przyjął się także w innych krajach. W Polsce upowszechnił się on stosunkowo niedawno, jednak obecnie święci triumfy niemal w każdym segmencie handlu – od produktów, po wszelkie usługi. 

Mimo, że żyjemy w trudnym okresie gospodarczym, a inflacja nadal daje się we znaki, specjaliści zgodnie uznają, że ta sytuacja nie spowoduje mniejszego zainteresowania listopadowymi promocjami. Jak wynika z ankiety firmy SMSAPI, aż 93 proc. respondentów jest zainteresowana akcjami promocyjnymi Black Friday i Cyber Monday. Natomiast 44 proc. ankietowanych uważa, że zakupy w Czarny Piątek pozwolą im uniknąć inflacyjnych podwyżek (w zeszłorocznym badaniu było to 40 proc.). W powyższym badaniu 62 proc. Polaków oczekuje po Black Friday dużych upustów cenowych, a co drugi konsument – porządnej zniżki na wybrane produkty. Dodatkowo, 41 proc. Polaków spodziewa się także ofert wiązanych, typu „kup 3 zapłać za 2”.

Co kupujemy najchętniej? Badanie PayPo pokazuje, że aż 74 proc. Polaków podczas Black Friday decyduje się na prezenty i akcesoria świąteczne. 75 proc. osób nabywa w tym czasie odzież i obuwie, 55 proc. elektronikę, a 49 proc. wykazuje zainteresowanie produktami do domu.

W czasie Black Friday wszystkim tym, którzy coś sprzedają lub oferują, zależy na jak największym zysku, ponieważ mają oni świadomość, że ten szczególny dzień w roku to prawdziwe święto konsumpcji. Sprzedawcy bombardują więc swoich potencjalnych klientów zniżkami, obniżając ceny już na kilka dni przed Black Friday. To typowe sztuczki, które mają za zadanie wygenerować zadowalający zysk.

 Obecnie wiele treści nawiązuje bezpośrednio do Black Friday, jednak niewiele z nich zawiera zalecenia świadomego kupowania. Jak zatem nabywać rzeczy świadomie?

W kontekście kupowania i konsumowania należy zachować rozsądek, zwłaszcza wtedy, gdy z każdej strony czyhają na nas kolorowe szyldy reklamowe, pojawiające się wszędzie rabaty i super okazje. Warto w tym miejscu pochylić się nad kwestią tego, jak kupować świadomie, aby wyjść na tym z jak największą korzyścią dla siebie, a nie dla sprzedawcy. 

Co jednak zrobić, aby kupować świadomie?

Po pierwsze, korzystaj z dostępnych w sieci, darmowych narzędzi, służących do sprawdzania i porównywania cen. Na tych stronach w łatwy i szybki sposób sprawdzisz najkorzystniejszą dla siebie ofertę, a także, jak w ostatnim czasie zmieniała się cena danego produktu. Od tego roku obowiązuje dyrektywa Omnibus, która wymaga od sprzedawcy podania informacji o najniższej cenie z ostatnich 30 dni. Ta istotna regulacja obowiązuje zarówno w sklepach stacjonarnych, jak i internetowych. Co ciekawe, w sieci można natrafić na nieuczciwe praktyki niektórych sklepów, mając nadzieję, że umknie to uwadze klientów, jak na przykład stosowanie mniejszej czcionki dla ceny, jaka obowiązywała przez ostatnie 30 dni.  

Pamiętaj – wiele firm będzie chciało wykorzystać Twoją niewiedzę, oferując produkt za wyższą cenę. Zresztą, znamy takie przypadki z poprzednich lat, kiedy to pod płaszczykiem promocji na Black Friday oferowano produkty za wyższą cenę, niż ta regularna. Te sztuczne promocje działały na niekorzyść klientów, którzy nie śledzili “normalnych”, obowiązujących cen. Dlatego tak ważne jest, by w sytuacjach takich jak Black Friday mieć to na uwadze i korzystać z porównywarki cen. 

Pamiętajmy też, że bardzo przydatna w sytuacjach wyprzedaży jest własna lista, która uświadomi nam, czego potrzebujemy, a co może okazać się zbędne. Produkty spisywane na przykład przez rok pozwolą na obranie jasnego i klarownego celu podczas zakupów. Wówczas będziemy szukać tylko tego, czego naprawdę potrzebujemy. 

I uwaga – najważniejsza rada – kupujmy z głową i wybierajmy tylko sprawdzone sklepy. Warto pamiętać, że Black Friday to prawdziwe żniwa także dla oszustów. Przedstawiciele z Centralnego Biura Zwalczania Cyberprzestępczości apelują, aby zwracać szczególną uwagę na to, czy sklep internetowy posiada adres oraz dane rejestracyjne jak np. numery NIP i REGON. Powinien być też zamieszczony nr KRS (Krajowy Rejestr Sądowy), który można łatwo zweryfikować on-line”.

CBZC (Centralne Biuro Zwalczania Cyberprzestępczości) ostrzegło, że w najbliższym czasie strony internetowe, a także treści reklamowe w social mediach będą kusiły niskimi cenami produktów i innymi korzystnymi ofertami. Jeśli jednak cena danego produktu wydaje nam się nadzwyczaj atrakcyjna, powinna nam się zapalić czerwona lampka. 

Oprócz researchu podejrzanej firmy i sprawdzenia jej danych rejestracyjnych, warto także sięgnąć po strony internetowe, na których znajdziemy opinie o sprzedawcach. W tym właśnie miejscu klienci dzielą się swoimi spostrzeżeniami na temat sposobu działania danej firmy, ostrzegają także przed potencjalnym niebezpieczeństwem. Jeśli na takiej stronie nie widnieje sprzedawca, którego szukasz lub ma on niewiele ocen, należy podchodzić do niego z dużą dozą ostrożności. 

Mówiąc o Black Friday, nie sposób nie wspomnieć o bardzo podobnym święcie, czyli Cyber Monday, oznaczającym święto zakupów, tyle, że w Internecie. Dzień tych wyprzedaży przypada na poniedziałek tuż po Czarnym Piątku. Rozmaite platformy przygotowują wtedy specjalne promocje, niedostępne w żaden inny dzień w ciągu roku. Często bywa tak, że oferty e-sklepów mogą okazać się lepsze, niż te w punktach stacjonarnych. Wśród przecenionych towarów znajdują się szczególnie poszukiwane przez klientów artykuły, takie jak m.in. sprzęt RTV i AGD, lecz promocje oferują także internetowe księgarnie. 

Na ich stronach można znaleźć atrakcyjne zniżki na książki, e-booki i audiobooki. Właśnie taka oferta dostępna jest także na naszej stronie niewiem.pl. W Black Friday, czyli już w najbliższy piątek znajdziesz tam duże promocje na książki – przy zakupie dwóch tytułów, trzeci dostajesz w gratisie. A jeśli podczas czytania w jesienne wieczory doskwiera Ci chłód, to w czarny piątek otrzymasz również przecenę na ubraniowy merch kanału – do minus 50%. To oznacza, że jest okazja aby dorwać skarpetki z bobrem. Możesz nam w ten sposób mocno pomóc, bo ubrania w magazynie ledwo się mieszczą. Nasz pracownik od wysyłania paczek raz się tam zgubił, a ostatnio zaczął przemawiać językiem bobrzego Mędrca.   

A czy Ty planujesz wziąć udział w tegorocznym Black Friday?

Źródła:

1.Tyle pieniędzy wydają Polacy na Black Friday (online), dostęp: https://businessinsider.com.pl/poradnik-finansowy/wiemy-ile-polak-wydaje-na-black-friday/6zg30hb, [data dostępu: 21.11.2023].

2. Sobiech N., Czarny Piątek, czyli dzień największych promocji w roku. Skąd przybył do Polski i jaka jest jego historia? (online), dostęp: https://forsal.pl/artykuly/1087069,czarny-piatek-black-friday-promocje-historia-pochodzenie-nazwy.html?utm_source=Histmag.org&utm_medium=article-24879, [data dostępu: 21.11.2023].

3. Przybyłowicz A., BLACK FRIDAY 2021 – KIEDY? (online), dostęp: https://toponline.pl/blog/black-friday-kiedy, [data dostępu: 21.11.2023].

4. Badowski M., W tym roku na przedświąteczne zakupy wydamy więcej. Polacy liczą na okazje podczas Black Friday oraz Cyber Monday (online), dostęp: https://strefabiznesu.pl/w-tym-roku-na-przedswiateczne-zakupy-wydamy-wiecej-polacy-licza-na-okazje-podczas-black-friday-oraz-cyber-monday-to-rekord/ar/c3-18065971, [data dostępu: 20.11.2023].

5. Kabot Z., Wiemy, ile Polacy wydają na Black Friday. Zaskakujące kwoty (online), dostęp: https://www.biznesinfo.pl/wiemy-ile-polacy-wydaja-na-black-friday-zaskakujace-kwoty-zk-wij-161123, [data dostępu: 21.11.2023].

6. Matela – Marszałek W., Czego dotyczy dyrektywa Omnibus? (online), dostęp: https://www.infor.pl/prawo/prawa-konsumenta/konsument-w-ue/5661535,dyrektywa-omnibus-co-to-jest.html, [data dostępu: 21.11.2023].

7. Specjaliści od cyberprzestępczości ostrzegają przed Black Friday. Oto sposoby na oszustów (online), dostęp: https://businessinsider.com.pl/poradnik-finansowy/black-friday-to-zniwa-dla-oszustow-specjalisci-od-cyberprzestepczosci-radza/35ly7xm, [data dostępu: 20.11.2023].

8. Cyber Monday 2023 – co warto kupić w Cyfrowy Poniedziałek? (online), dostęp: https://www.payback.pl/ekstra/ciekawostki/cyber-monday, [data dostępu: 21.11.2023].