Oficjalny sklep kanału Nie wiem, ale się dowiem!
Decyzja Unii o zakazie aut spalinowych. Strefy czystego transportu. Papierowe słomki i te irytujące zakrętki od butelek… a elity zlatują się prywatnymi samolotami na eko eventy, żeby rozmawiać o ratowaniu planety. W dodatku celebryci już niedługo będą mogli anonimowo latać swoimi odrzutowcami. Lekko frustrujące…
Czy przyszło Ci kiedykolwiek do głowy, że dla najbogatszych ludzi tego świata jesteś frajerem?
Bo sam siedzisz w maku i patrzysz jak rozmoknięta słomka powoli traci swój kształt, a napój przechodzi jej smakiem. Jednocześnie, biorąc kolejnego łyka, scrollujesz Instagrama i widzisz Taylor Swift, której najkrótszy lot trwał 36 minut. Jak podają media, podróże artystki w ciągu ostatnich trzech miesięcy 2023 roku przyczyniły się do emisji 138 ton dwutlenku węgla! Dla porównania, to około 1184 razy więcej niż wynosi całkowita roczna emisja zwykłego człowieka.
Przykładów jest jednak więcej.
Joanna Przetakiewicz to projektantka i założycielka marki La Mania, która była gościem XXXII Forum Ekonomicznego, odbywającego się w Karpaczu we wrześniu ubiegłego roku. Przetakiewicz za pomocą swoich mediów społecznościowych podzieliła się relacją z panelu, dotyczącego ekologicznej mody. Jak się później okazało, na event w Karpaczu dotarła prywatnym helikopterem.
A może pamiętasz międzynarodowy szczyt w Davos? To wydarzenie, na którym światowe elity zlatują prywatnymi odrzutowcami, żeby rozmawiać o tym, jak być bardziej EKO.
Podczas corocznego spotkania w maju 2022 roku ponad 1000 prywatnych odrzutowców przyleciało na szczyt w Davos, emitując czterokrotnie więcej niż średnia tygodniowa emisja CO2 w tamtym miejscu.
Kylie Jenner opublikowała kiedyś na swoim Instagramie zdjęcie, które spotkało się ze sporą kontrowersją. Fotografia przedstawia Kylie oraz jej ówczesnego chłopaka na tle ich dwóch prywatnych odrzutowców, a opis brzmi: „Chcesz wziąć mój czy swój?”
Źródło: https://x.com/protocol/status/1550550927404326913
W obliczu takich informacji w człowieku może rodzić się frustracja. Warto więc zadać sobie pytanie: czy obrzydliwie bogaci ludzie mają z nas bekę?
Tematem dzisiejszego odcinka będą podwójne standardy Elit i najbardziej wpływowych osób na Ziemi.
Warto zaznaczyć na początku, że istnieją wpływowi i bogaci ludzie którzy nie są hipokrytami i działają na korzyść środowiska czy planety, ale tak naprawdę w przestrzeni publicznej ich nie widać – bo codzienna, cicha praca takich ludzi nie jest atrakcyjna dla mediów.
Jeśli będziesz pękać z gniewu na ludzi, którzy swoją hipokryzją robią sobie z Ciebie jaja – weź pod uwagę, że istnieją również dobrzy ludzie – dlatego nie warto szufladkować wszystkich bogatych i wkładać ich do jednego wora.
Nic dziwnego, że jesteś sfrustrowany jak widzisz, że ci najbardziej wpływowi (w cudzysłowie) “latają sobie po bułki” prywatnymi odrzutowcami. Z drugiej strony jesteś Ty – osoba, która stara się recyklingować rzeczy, kupować ubrania w second – handach i ograniczać plastik. I masz świadomość, że to nawet nie zniwelowałoby śladu po jednym locie takiej gwiazdy.
Warto nie zapętlać się w gniewie, bo koniec końców tylko obniża to jakość życia – obiektywnie nic Ci nie da wkurzanie się i narzekanie na celebrytów czy polityków.
Masz wpływ na otoczenie wokół swojego domu, okolicy czy w mieście, a co najważniejsze – masz wpływ na stan swojej psychiki, dlatego nie daj się ponieść zdenerwowaniu i narzekaniu. Ale nie zmienia to faktu, że…
Niestety, istnieją celebryci, którzy nie ograniczają się jeśli chodzi o podróże lotnicze i zdają się nie przejmować problemem kryzysu klimatycznego.
Widzisz teraz tabelę, która pokazuje całkowity czas lotu celebrytów oraz idące za tym zanieczyszczenie CO2, które wygenerowali. Są też tacy, którzy nie pojawiają się w tym zestawieniu, ponieważ to ‘grube ryby’, których nie zobaczysz nawet w rankingu najbogatszych ludzi na świecie. Ale już niedługo nikogo nie będziemy mogli śledzić. Joe Biden podpisał bowiem poprawkę do ustawy o Federalnej Agencji Lotniczej. W praktyce pozwoli to celebrytom anonimowo latać swoimi odrzutowcami.
Na przykład taki Bill Gates uważa, że jego latanie odrzutowcem nie jest problemem, ponieważ płaci innej firmie za wyłapywanie dwutlenku węgla z atmosfery i wydaje miliardy dolarów na innowacje klimatyczne. Jak mówi Gates: “Nie jestem częścią problemu”.
Z drugiej strony…
Posiadanie samolotu nazwał swoim “guilty pleasure”.
Źródło: https://www.reddit.com/r/IAmA/comments/1xj56q/hello_reddit_im_bill_gates_cochair_of_the_bill
Prywatne odrzutowce, należące do Billa Gates’a, Taylor Swift, czy kogokolwiek innego robią dystanse, które bez problemu można by pokonać w kilka godzin innym środkiem transportu. Ich często krótkie podróże, emitują więcej dwutlenku węgla, niż przeciętny człowiek emituje w ciągu całego roku. Według szacunków, gdyby przyjąć, że cały sektor lotniczy to jedno państwo, znalazłby się on w pierwszej dziesiątce na liście państw, które emitują najwięcej gazów cieplarnianych.
Zatem sprawa wygląda tak – ludzie wpływowi, znajdujący się na samej górze społecznej hierarchii zakazują Tobie używania spalinowego auta, a sami latają na potęgę prywatnymi odrzutowcami.
Czy działanie jednostek ma znaczenie?
Faktem jest, że działalność proekologiczna jest we współczesnym świecie niezwykle ważna. Czy jednak nasze eko nawyki faktycznie mają znaczenie w obliczu ekologicznych nadużyć elit?
Często słyszy się stwierdzenie, że bogaci latają prywatnymi odrzutowcami, więc nie ma sensu, żebyśmy my, jako jednostki, wysilali się z proklimatycznymi decyzjami. Powstaje pytanie, czy faktycznie od wyborów jednostek zależy dobro planety? Odpowiedź jest prosta. Oczywiście, że tak.
Jednak należy pamiętać, że elity mają znacznie większy wkład w zanieczyszczanie Ziemi. Dlatego trzeba patrzeć im na ręce i przede wszystkim nie wspierać. Oburza cię Taylor Swift i jej latanie samolotem? Nie słuchaj jej muzyki i nie chodź na jej koncerty. Jakaś firma zanieczyszcza środowisko? Nie kupuj jej produktów. Celebryta kupuje 22 samochód i 5 samolot? Nie lajkuj jego zdjęć. Sąsiad pali plastikiem? Możesz go zgłosić.
Na co dzień życie podsuwa Ci pod nos ludzi, którzy niszczą środowisko i zadaj sobie pytanie, ile razy zareagowałeś, a ile razy machnąłeś ręką.
Przyjrzyjmy się więc statystykom, które pokazują destrukcyjny wpływ korporacji.
100 korporacji odpowiada bowiem za 71 proc. emisji dwutlenku węgla. Narracja najbogatszych koncentruje się więc na tym, jakie znaczenie mają codzienne wybory konsumenckie jednostek, ale zapominają o tym, że to właśnie ich korporacje mają znacznie większy wkład w zanieczyszczanie planety.
Przyjrzyjmy się jeszcze jednej statystyce. Z najnowszego raportu brytyjskiej organizacji Oxfam wynika, że średnia roczna emisja dwutlenku węgla miliardera jest milion razy wyższa niż osób należących do biedniejszych 90% ludzkości. Raport pokazuje, że inwestycje zaledwie 125 miliarderów generują każdego roku 393 mln ton dwutlenku węgla. Dla porównania to tyle, ile rocznie emituje cała Francja.
Jednak nie wszyscy zagłębiają się w statystyki. Dlatego po to jest ten odcinek. Miliarderzy nie powiedzą Ci, że kryzys klimatyczny w dużej mierze napędzany jest przez nich samych. Bo kiedy będziesz o nim mówić, to prędzej czy później ktoś odpowie Ci, że głównym problemem jest tu zbyt wysoka populacja i będzie wyrażał zaniepokojenie, że na Ziemi żyje po prostu za dużo ludzi. Tak jak przekonywał jeden z polskich milionerów, Janusz Filipiak.
W jednym z wywiadów dla Forum IBRiS wspominał o tym, że latając na Kretę, “zanieczyszczamy środowisko”, ludzie biedni “żrą” zbyt dużo mięsa, a jego produkcja wytwarza przecież CO2.
Jednocześnie Janusz Filipiak chwali się w mediach swoim wystawnym życiem. W jednym z wywiadów dla “Gazety Wyborczej” opowiadał, że zakup Rolls Royce’a był niezbędny, żeby lepiej się poczuć podczas rozmów z zagranicznymi przedsiębiorcami.
Ale skoro elity nie empatyzują w kwestii ekologii ze zwykłymi obywatelami, to może jakiś większy organ stanie w naszej obronie? Zastanówmy się, co robi np. Unia Europejska, aby ograniczyć szkodliwy wpływ bogatych na klimat?
Postanawia wprowadzić prawo, że od 2035 roku nie będą już produkowane samochody spalinowe. Nową rzeczywistością europejskich dróg mają stać się auta elektryczne. Możesz się w tym miejscu zastanawiać, jakie znaczenie będzie miało to, czy w przyszłości będziesz poruszał się samochodem spalinowym, czy elektrycznym w obliczu tego, że za emisję CO2 przecież głównie odpowiadają ci najbogatsi.
Ilka Horstmeier, członkini zarządu BMW AG wskazała, że:
Tak naprawdę nie wiemy, kiedy, w jaki sposób i w którą stronę pójdzie elektromobilność. Oczywiście, mamy wyznaczone cele do osiągnięcia (…) Ostatecznie jednak o popycie na auta na prąd decyduje nie tylko dostępność infrastruktury ładowania, ale też choćby dotacje rządowe. Klienci dysponują określonym budżetem i kalkulują, czy im się to opłaca.
I tutaj poruszamy kwestię kluczową, czyli opłacalność tej zmiany dla zwykłego obywatela. Oczywistym jest, że to nie będzie opłacać się społeczeństwu. Ponieważ dostosowanie do nowych wymogów będzie polegało na pozbyciu się auta spalinowego i przymusowym zakupie czegoś, co będzie zgodne z wymogami, ale będzie też bardziej kosztowne.
Tak samo jest ze strefami czystego transportu. Od 1 lipca 2024 roku taka strefa zostanie wprowadzona w Warszawie. Będzie to oznaczać, że na terenie wybranych dzielnic stolicy będzie można poruszać się wyłącznie pojazdami elektrycznymi.
I możesz zastanawiać się, co z tymi wszystkimi ludźmi, którzy chcą wjechać do Warszawy, ale mają samochód spalinowy? Dla takich kierowców przewidziane są opłaty za wjazd do stref czystego transportu.
Musimy sobie uświadomić, że populacja sama w sobie nie jest problemem. No bo jakiś rolnik z Bangladeszu, czy nauczyciel z Polski nie mają na klimat takiego samego wpływu jak Bill Gates, szefowie wielkich korporacji, czy naftowi oligarchowie z Rosji i Bliskiego Wschodu.
Nie tylko dlatego, że konsumują na potęgę, bo to raczej nikogo nie dziwi. Jak wskazują naukowcy z Uniwersytetu w Leeds, problem leży gdzie indziej – mianowicie to, co konsumują, jest bardziej energochłonne. Mowa chociażby o ogromnych domach, wielu samochodach, prywatnych odrzutowcach, wakacjach w dalekie destynacje czy imporcie luksusowych towarów.
Ale nie tylko nadmierna konsumpcja ma tutaj wpływ.
W kontekście eko-hipokryzji Elit nie sposób nie wspomnieć o popularnym obecnie zjawisku, jakim jest greenwashing. Polega na wywoływaniu u klientów wrażenia, że produkt, który kupują jest ekologiczny lub naturalny.
Te marki są jak kameleony. Czyli w taki sposób starają się zmienić swoją tożsamość na rynku, żebyś uwierzył, że ich produkty są dobre dla Ciebie i środowiska.
Kiedy możemy mieć do czynienia z greenwashingiem?
Choćby wtedy, kiedy firma odwołuje się do czegoś, co nie ma racji bytu (np. podkreślanie, że kosmetyk nie zawiera freonów, w sytuacji kiedy ich używanie jest zabronione od lat 90). Z greenwashingiem możemy mieć też do czynienia, kiedy marka nie przedstawia dowodów na swój eko wpływ — czyli nie ma dostępnych informacji o ekologiczności produktu ani też żadnych wiarygodnych certyfikatów.
Ponadto, czerwona lampka powinna Ci się zapalić, kiedy widzisz, że firma podkreśla „mniejsze zło” używania jej produktów — na przykład „ekologiczne” papierosy, czy „przyjazne dla środowiska” pestycydy.
Przykładów greenwashingu jest sporo, także drogi widzu, staraj się w miarę możliwości weryfikować komunikaty wielkich marek i czy faktycznie są tacy eko, za jakich się podają. Bo pod płaszczykiem wielkich idei czy świetnego marketingu może się okazać, że sieją one ogromne spustoszenie w kontekście zanieczyszczenia planety.
Na przykład Coca – Cola, Pepsi czy Nestle zostały uznane za jedne z nielicznych przedsiębiorstw, które w największym stopniu przyczyniają się do zanieczyszczenia Ziemi plastikiem.
Więcej o Nestle znajdziesz w tym odcinku – Nestle: jak niszczy świat i ludzi?
Ale wracając, jak odkryto, że te firmy odpowiadają za tak duże zanieczyszczenie?
Wolontariusze, którzy prowadzili akcje porządkowe w kilkudziesięciu krajach, najczęściej identyfikowali opakowania właśnie tych marek. To pokazuje jak ogromna jest skala tego problemu. Plastik sygnowany marką Coca – Cola znaleziono aż w 40 krajach, w których miała miejsce ta akcja.
Istotnym zagrożeniem takiego zachowania najbogatszych jest przede wszystkim utrata wiarygodności w oczach zwykłych obywateli. Jeśli któryś raz z kolei natrafiasz na artykuł, w którym ktoś znany przylatuje na eko event prywatnym odrzutowcem albo buduje dom z 24 łazienkami, to zaczynasz się zastanawiać, po co te Twoje starania. Po co segregujesz śmieci, jeździsz do pracy na rowerze, po co bierzesz na zakupy płócienną torbę, skoro to i tak nie ma żadnego znaczenia.
Źródło: https://memy.jeja.pl/tag,ekologia,22
Jeśli ci najbardziej wpływowi ludzie chcą pozytywnych zmian i ograniczenia zmian klimatycznych na tyle, na ile jest to możliwe, powinni przede wszystkim zacząć od zmian w swoim życiu i ograniczyć własny konsumpcjonizm.
Aby dyskusja na temat sprawiedliwości klimatycznej była skuteczna, musi koncentrować się również (a może przede wszystkim) na widocznym wpływie superbogatych. Zgadza się – ich wpływ jest ogromny, ale… Twoje codzienne wybory też mają znaczenie. Bo spójrz, nie da się ukryć, że istnieją takie osoby jak Taylor Swift, to skrajny przypadek, ale ważne jest to, żebyś zrozumiał – że nie możesz do niej dołączyć.
Nie możesz być lekkomyślny i naiwny w swoich decyzjach życiowych.
Często stoisz w swoim życiu przed decyzjami: czy chcesz coś komfortowego tu i teraz, ale szkodliwego na dłuższą metę, albo wręcz przeciwnie – coś trudnego i wymagającego wysiłku ale długoterminowo korzystnego. Przekładając to na codziennie życie: możesz kupić gotowe, mocno przetworzone jedzenie, ale słabszej jakości lub kupić nieprzetworzone składniki i sam ugotować zdrowy obiad.
Taka mała decyzja, lecz długoterminowo powtarzana regularnie ma ogromny wpływ na Twoje życie: Dylemat – Komfort czy Poświęcenie.
No i podobnie jest z działaniami na rzecz ekologii. Możesz nakręcać działania eko-hipokrytów i przesadny konsumpcjonizm, wspierając ich biznes i wizerunek (o tym była mowa chociażby w odcinku o platformie Temu), a możesz też wybrać własną, może mniej mainstreamową, ale za to “zdrowszą” dla świata ścieżkę.
Dużo osób oczywiście zdecyduje się na coś przyjemnego i komfortowego, ale szkodliwego. Mają takie prawo, bo wizja chodzenia cały czas na łatwiznę wydaje się atrakcyjna, ale taka mentalność przekłada się na inne dziedziny. Odpowiedzialność za Twoje decyzje w końcu i tak Cię dogoni. Jazda rowerem lub bieganie wydaje się frajerskie, bo inni latają samolotami i helikopterami, ale z drugiej strony aktywność fizyczna zapewni Ci zdrowie.
Dlatego zalecam Ci wybieranie odpowiedzialnych i wymagających ścieżek, a być może za kilka lat przyjdziesz napisać komentarz, że w sumie ten typ miał rację. Daj koniecznie znać, co sądzisz o tym zjawisku. O przenoszeniu odpowiedzialności na słabszych ale też o Twoim wpływie na środowisko i jakie masz metody dbania o swoje otoczenie.
Źródła:
1.Bełdowicz A., Miliarderzy dewastują planetę. Trują milion razy bardziej od biednych (online), dostęp: https://klimat.rp.pl/rachunek-sumienia/art37394171-miliarderzy-dewastuja-planete-truja-milion-razy-bardziej-od-biednych, [data dostępu: 18.06.2024].
2. Biden podpisał zmiany w prawie, które pozwolą celebrytom anonimowo latać swoimi odrzutowcami (online), dostęp: https://www.donald.pl/artykuly/KfZ9CZ6u/biden-podpisal-zmiany-w-prawie-ktore-pozwola-celebrytom-anonimowo-latac-swoimi-odrzutowcami, [data dostępu: 18.06.2024].
3. Celebrity Jet Leaderboard Sorted By Total Miles (online), dostęp: https://celebrityprivatejettracker.com/leaderboard, [data dostępu: 18.06.2024].
4. Coca-Cola and Nestle among worst plastic polluters based on global clean-ups (online), dostęp: https://www.independent.co.uk/climate-change/news/plastic-pollution-coca-cola-nestle-pepsico-nestle-beach-clean-greenpeace-a8576276.html, [data dostępu: 18.06.2024].
5. Greenwashing (online), dostęp: https://pl.wikipedia.org/wiki/Greenwashing, [data dostępu: 18.06.2024].
6. Hickel J., We can’t have billionaires and stop climate change (online), dostęp: https://thecorrespondent.com/728/we-cant-have-billionaires-and-stop-climate-change, [data dostępu: 18.06.2024].
7. “Hipokryzja bogatych elit”. Przetakiewicz poleciała helikopterem na panel o… ekologii. W sieci zawrzało (online), dostęp: https://polskieradio24.pl/5/1222/artykul/3237076,hipokryzja-bogatych-elit-przetakiewicz-poleciala-helikopterem-na-panel-o-ekologii-w-sieci-zawrzalo, [data dostępu: 18.06.2024].
8. Każdy miliarder emituje milion razy więcej CO2 niż przeciętna osoba [RAPORT] (online), dostęp: https://forsal.pl/biznes/ekologia/artykuly/8667571,dwutlenek-wegla-miliarderzy-emisja.html, [data dostępu: 18.06.2024].
9. Michalak A., Latając samolotem Taylor Swift wyemitowała w trzy miesiące 138 ton CO2 (online), dostęp: https://klimat.rp.pl/emisje/art39634241-w-ostatnie-trzy-miesiace-taylor-swift-lotami-wyemitowala-138-ton-co2, [data dostępu: 18.06.2024].
10. Mówi, że Polacy “żrą” za dużo mięsa. To nie jest pierwsza tak ostra wypowiedź milionera (online), dostęp: https://www.money.pl/gospodarka/mowi-ze-polacy-zra-za-duzo-miesa-to-nie-jest-pierwsza-tak-ostra-wypowiedz-milionera-6784687957441056a.html, [data dostępu: 18.06.2024].
11. Post Jana Śpiewaka (online), dostęp: https://www.instagram.com/p/Cw1wB4FI4K3/?img_index=2, [data dostępu: 18.06.2024].
12. Stabach K., Samolot Taylor Swift leciał już 170 razy w tym roku. A to dopiero połowa roku (online), dostęp: https://noizz.pl/ekologia/taylor-swift-lata-na-potege-gwiazda-przyczynia-sie-do-katastrofy-klimatycznej/ryf1blz, [data dostępu: 18.06.2024].
13. Strefy czystego transportu w miastach — na jakich zasadach funkcjonują w Polsce? (online), dostęp: https://mubi.pl/poradniki/strefy-czystego-transportu-w-miastach, [data dostępu: 18.06.2024].
14. Symons A., ‘I am not part of the problem’: Bill Gates says his private jet and climate activism are compatible (online), dostęp: https://www.euronews.com/green/2023/02/09/i-am-not-part-of-the-problem-bill-gates-says-his-private-jet-and-climate-activism-are-comp, [data dostępu: 18.06.2024].
16. Walków M., Zakaz silników spalinowych w UE po 2035 r. “Są kraje, w których aut elektrycznych nie będzie niemal wcale” (online), dostęp: https://www.money.pl/gospodarka/zakaz-silnikow-spalinowych-w-ue-po-2035-r-sa-kraje-w-ktorych-aut-elektrycznych-nie-bedzie-niemal-wcale-6959450241387008a.html, [data dostępu: 18.06.2024].
17. Witko K., Greenwashing. Eko-hipokryzja. (online), dostęp: https://bombaekologiczna.home.blog/2020/01/21/greenwashing-eko-hipokryzja, [data dostępu: 18.06.2024].
